‘Koele killer’ haalt ouderen uit hun sociaal isolement

De karatecrack van weleer geeft les in de voormalige Emmer dierentuin. Foto Jan Anninga

Het imago van Joop Reilman is in Emmen in 44 tijd jaar radicaal gekanteld. Op 27 augustus werd hij 70. Het karatefenomeen van weleer leeft zich uit in het Paviljoen van de oude zoo om ouderen uit hun sociaal isolement te halen.

DHVN | 15 Sept 2017

Zomaar een avond in 1973. De Emmer sporthal aan de Oosterstraat is het decor van een cultuurschok. Joop Reilman toont voor een volle tribune de Kyokushin-karatekneepjes die hij van zijn Amsterdamse leermeester Jon Bluming heeft geleerd. Reilman stoot z’n assistent vol op de borst. En passant breekt hij met zijn blote handen bakstenen doormidden of het knakworstjes zijn. Kortom: het betere van dik hout zaagt men planken-werk.

Met kromme tenen kijkt een vertegenwoordiger van de gemeente toe. Na afloop spreekt hij tegen Reilman zijn afschuw uit. ,,Hij vond het levensgevaarlijk wat ik die mensen leerde en zei letterlijk: ‘Zo leid je moordenaars op.’ Volgens mij was het de wethouder”, gniffelt Reilman 44 jaar later. Turf, jenever en achterdocht. In dat licht maakte Emmen met Reilman kennis. ,,Het was dat ik al een zaal had gehuurd en een jaar vooruit had betaald, anders had ik er misschien nooit vaste grond onder mijn voeten gekregen. Emmer politiemensen kregen een verbod opgelegd om bij mij les te nemen. En dat terwijl ik nota bene les gaf aan medewerkers van de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Mijn vader maakte zich er erg druk om. Hij zocht contact met de politie en dat leidde ertoe dat het verbod werd opgeheven.”

Ruwe bolster, blanke pit

Maar het zou decennia duren voor Reilman het imago van een halve crimineel definitief van zich had afgeschud in ruil voor dat van ruwe bolster, blanke pit. ,,Een positief stuk van Wil van Beveren, de chef-sport van de Emmer Courant, haalde de kou uit de lucht.”

Daarmee echter nog niet voor de politie. Zijn Amerikaanse pooierbak van XXL formaat had een magnetische werking op surveillerende agenten. ,,Ik reed in een Chevrolet Nova, een foute bak ja. Hoewel ik een blanco blazoen had werd ik wel een keer of vijf, zes in die auto in Emmen aangehouden. Waarschijnlijk vermoedden ze dat ik drugs of wapens bij me had. Eén keer was dat inderdaad het geval, maar toen reed ik op de A7. Met een samurai zwaard op de achterbank was ik op pad om een demonstratie te geven. De politie dirigeerde mij van de snelweg af naar een parkeerplaats. Ze deden niet moeilijk toen ik alles uitlegde. Op de parkeerplaats heb ik die agenten wat technieken gedemonstreerd en vervolgens mocht ik weer doorrijden. Zo kan het ook dus.”

Gepest

De Emmer goegemeente had al die jaren eens moeten weten… Dat achter die façade van die keiharde koele killer een man schuilging die in zijn jeugdjaren in geboortestad Groningen zo getreiterd en gepest werd dat hij er letterlijk gebukt onder ging. ,,Ik voelde me als kind minderwaardig en werd zo’n angsthaas door die pesterijen dat ik er krom van ging lopen. Om mijn lichaam te corrigeren moest ik in de ringen hangen. Van de drie jongetjes in de klas die Joop heetten, was ik de kleinste. De grootste werd door de gymleraar Joop genoemd, de middelste Jopie en ik was Jopje. Toen er een voetbalelftal moest worden samengesteld zei hij: ‘Ga jij maar korfballen met de meisjes, ik heb kerels nodig.’ Ik werd zo getreiterd dat ik met een omweg naar school ging.”

Om zichzelf weerbaarder te maken nam Reilman karateles. Nadat hij de blauwe band had gehaald, verlegde hij zijn grenzen en ging in de leer bij Jon Bluming in Amsterdam. Toen hij die keiharde leerschool eenmaal had doorlopen, kon hij het niet nalaten om aan zijn toenmalige kwelgeesten zijn nieuwe gezicht te laten zien. ,,Ik heb ze allemaal opgezocht om ze een klap achter de oren te geven. Ik kon het niet laten.”

De illustere karateleraar heeft zijn sporen in het hele Noorden verdiend. In Emmen was hij het langst gevestigd in de Wilhelminastraat. Een paar wapenfeiten: Martin – The Wild Thing – van Emmen, die onder meer de wereldtitel Mu Thai boksen veroverde, is een van de vele pupillen die Reilman op het pad zette van een internationale carrière. Reilmans methodieken zijn tot in de conservatieve voetballerij niet onopgemerkt gebleven. Zo nam hij het Zwitserse nationale elftal al eens onder zijn hoede. Hij toont een foto, waarop de voltallige selectie van sc Heerenveen met Gerald Sibon in witte shirts met Japanse karakters onder zijn leiding traint. Hij is inmiddels in bezit van de 8ste dan kyokushin karate en 9de dan van het door hemzelf medeontwikkelde Tai-Ki-Shin, dat staat voor hemel, aarde en water.

Levenslied

Music Was My First Love van John Miles zou zijn levenslied kunnen zijn. Ver voor hij stenen brak timmerde hij er al op los om de deugdelijkheid van (Tiger) plastic emmers te testen. ,,Als jochie van 10 gebruikte ik die emmers als drumstel. Mijn vader had een vaste baan bij een drukkerij, maar het was geen vetpot bij ons thuis. Toen ik een jaar of 13, 14 was, kreeg ik een drumstel cadeau. Ik was helemaal van de kaart en ben flauw gevallen.” Als drummer maakte hij furore in populaire indorock-en beatbandjes in Noord-Nederland, zoals The Arrow 5 en de Javelins. Het leverde hem de illustere bijnaam ‘De Blanke Indo‘ op. Uiteindelijk won de karate het echter van de muziek.

,,Karate en kung fu hebben mijn leven bepaald”, zegt hij nu. Zijn instelling is veranderd. ,,Tot rond mijn vijftigste draaide het om scoren, uitdelen, de beste zijn. Nu gaat het er vooral om het gevecht te ontwijken. Vechten om niet te vechten”, zegt hij cryptisch. ,,Bij CHIe, de kleine e staat voor energie, maak je gebruik van de kracht van de aanvaller.”

Wat hij in zijn jonge jaren heeft meegemaakt, bepaalt nu in belangrijke mate zijn leefstijl. Het activiteitencentrum Cho, dat hij vanaf dit voorjaar samen met zijn Filipijnse partner Mary Jane runt in het Paviljoen van het oude dierenpark, is hem op het lijf geschreven. Hij houdt er niet alleen Tai-Ki-Shin weerbaarheidstrainingen voor ouderen, maar zet ook activiteiten op om ze uit hun isolement te halen. ,,Ik neem ze mee naar een voetbalwedstrijd, elke zondagmiddag is er live-muziek, leer ze zelfverdedigingstechnieken en leer ze bij de geldautomaat hoe veilig te pinnen. De meeste mensen vissen het geld eruit met hun rechterhand en draaien dan rechtsom weg in plaats van met het gezicht naar de automaat te blijven staan en het geld op te bergen. Ouderen zijn een kwetsbare groep.”

De zangkwaliteiten van Mary Jane komen van pas bij de activiteiten en Joop zelf gaat regelmatig helemaal los op zijn drumstel. De ruimte is ingericht met tweedehands meubels en gesponsorde spullen. Er staan ook fitnessapparaten, met dank aan een gulle sponsor. Want daar moet Reilman het vooral van hebben. Een drempel is er eigenlijk niet voor ouderen. Iedereen is welkom om een kopje koffie te halen en voor vijf euro ben je een jaar lid. Rijk wordt Reilman er dus niet van. Geld is ook niet zijn drijfveer. ,,Soms vliegt iemand mij om de nek uit dankbaarheid. Dat is het mooiste dat je kunt krijgen. Ik heb er zevenduizend euro eigen geld in zitten. Nu ben ik nog bezig subsidie los te peuteren. Dat is wel nodig om de boel draaiende te houden. Er zit inmiddels een gezonde groei in het aantal ouderen dat hier over de vloer komt, maar het kan altijd beter. Ik hoop van de gemeente ooit nog een lijst van alleenstaanden te krijgen. Ik weet wat eenzaamheid is. Mijn moeder was 93. Haar been moest eraf, er zat een bacterie in. Ze had geen zin meer. Mijn zus kwam er elke dag, ik eens in de twee weken. Als ik kwam was ze blij, maar door die blijdschap heen zag ik zó’n eenzaamheid. Ik vind dat ik veel te weinig bij haar ben geweest.”